Nie trzeba udowadniać, ile ciężkiej pracy, czasu i wysiłku – żeby nie wspomnieć o nieskończonej cierpliwości – wymaga wychowanie dziecka. Rodzice dbają o odpowiednie wyżywienie, ubranie, martwią się chorobami, uczą bezpiecznych zachowań w domu, na drodze, czy w szkole. Każde dziecko prędzej czy późnej może być narażone na pokusy zachowań ryzykownych, także przestępczych. Wtedy pojawia się lęk, który sprawia, że dziecko czuje się bezradne, często obniża swoją samoocenę, może przejawiać tendencje agresywne i ucieczkowe. W takich momentach zaczyna też unikać dorosłych, szczególnie rodziców.
Dlatego obok wielu koniecznych umiejętności trzeba nauczyć dziecko praktycznych sposobów radzenia sobie z pokusami i lękiem. Są różne strategie, sposoby i metody wychowawcze, mniej lub bardziej skuteczne. Naukowcy badający skuteczność wychowania i profilaktyki szczególnie jednak podkreślają wagę relacji w rodzinie. Można powiedzieć, że silne, odporne i bezpieczne dziecko to takie, które ma mądrze kochających, ale jednocześnie dyskretnie kontrolujących rodziców/opiekunów, dbających o dobrą komunikację i mających dla niego czas. Zachęcamy Państwa do stosowania najskuteczniejszej (jednocześnie niełatwej) metody wychowawczej, stosowanej od wieków: metody pozytywnego modelowania, wpływu rodzica-autorytetu na dziecko, które odwzorowuje jego zachowania, motywacje, stany emocjonalne, postawy i przekonania. Rodzic-autorytet ma moc ochrony dziecka przed ryzykiem, zagrożeniem, także zachowaniem kryminogennym.
Zapraszamy do obejrzenia kolejno 3 krótkich (3-5 min.) filmów pt. Obojętny, Tyran oraz Mistrz. Ilustrują one 3 rodzaje relacji pomiędzy rodzicem a dzieckiem.
Rodzic Obojętny, czyli postawa permisywna rodzica powoduje brak pewności siebie u dziecka, brak ochoty do działania, może generować agresję, negatywne zachowania „na pokaz”, wołanie o uwagę rodzica, zachowania opozycyjno – buntownicze i kryminogenne. Relacja z obojętnym rodzicem nie pomaga w budowaniu poczucia bezpieczeństwa, nie wzmacnia dobrej samooceny i pewności siebie u dziecka.
Rodzic Tyran, czyli postawa autorytarna rodzica budzi lęk w dziecku, które przeżywa trudne emocje złości, napięcia, bezradności, upokorzenia, zniewagi czy wręcz nienawiści do rodzica. W dorosłym życiu takie dziecko może być albo wycofane z brakiem wiary w siebie i swój sukces albo, powielając wzory z dzieciństwa, samo może stać się tyranem.
Rodzic Autorytet, czyli postawa oparta na dobrych relacjach, mądrej miłości, stawianiu granic, dawaniu przykładu i okazji doświadczeniu sukcesu, pozwala dziecku na pełen zrównoważony rozwój. Dziecko czuje wsparcie i akceptację, uczy się tego co jest dobre a co złe. Rozumie czemu służą zakazy i docenia troskę rodzica. Taki model wychowania wzmacnia realną samoocenę oraz wszystkie najważniejsze cechy człowieka: męstwo, roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie oraz empatię, która szczególnie chroni przed zachowaniami ryzykownymi.
Dziecko, które ma dobre relacje z rodzicami, oparte na postawie autorytetu, ma szansę być samodzielnym, wolnym, odpowiedzialnym i szczęśliwym człowiekiem, który odnosi sukcesy w życiu i jest też dobry dla innych ludzi. Każdy z rodziców może zacząć już dziś pracę nad samym sobą w dobrej relacji z dzieckiem.
Co można zrobić w praktyce?
Każdego dnia spędzać więcej czasu na rozmowach ze swoim dzieckiem. Być dla dziecka dobrym przykładem. Być bliżej dziecka i jego spraw.
Agnieszka Konieczna