Czym jest fonoholizm?
Fundacja Db@m o Mój Zasięg definiuje fonoholizm jako behawioralne zaburzenie objawiające się nałogowym używaniem smartfona (czy też po prostu telefonu komórkowego). O takim uzależnieniu możemy powiedzieć, gdy nie jesteśmy w stanie prawidłowo funkcjonować bez naszego smartfona. Komórka jest włączona cały czas i nawet gdy śpimy, telefon jest w zasięgu ręki. Ciągle sprawdzamy, czy nie czekają na nas jakieś powiadomienia.
Czy dotyczy dzieci z naszej szkoły? TAK, w każdej klasie są uczniowie, którzy nadużywają telefon.
Jakie są objawy uzależnienia od smartfona?
- nierozstawanie się ze swoim smartfonem,
- ciągła gotowość na odpisanie na wiadomości – maile, smsy, wiadomości przez poszczególne kanały mediów społecznościowych,
- ciągłe sprawdzanie urządzenia, częste sięganie po telefon, trzymanie go w dłoniach, uruchamianie go, żeby sprawdzić, czy pojawiły się powiadomienia,
- częste przerywanie rozmów „na żywo”, aby napisać wiadomość, czy odebrać telefon lub zadzwonić do kogoś,
- wychodzenie z klasy, aby zadzwonić/odebrać telefon/napisać wiadomość,
- częste robienie selfie i dzielenie się tymi zdjęciami z innymi,
- korzystanie ze smartfona w sytuacjach i w miejscach, w których nie należy tego robić (np. w kinie, teatrze itp.).
- odczuwanie silnej potrzeby lub niejako przymusu, aby korzystać ze smartfona,
- gorsze samopoczucie,
- rozdrażnienie,
- niepokój przy próbach ograniczenia korzystania z urządzenia,
- niezgoda, wyraźne niezadowolenie wynikające z uniemożliwienia/ograniczenia korzystania z telefonu,
- podkreślanie ważności znaczenia bycia online w związku z aktualnymi wydarzeniami i strach związany z byciem poza nurtem przepływu informacji (FOMO),
- przeżywanie negatywnych emocji związanych z niemożliwością bycia online, czyli np. poszukiwanie za wszelką cenę zasięgu.
CZY TELEFON JEST POTRZEBNY DO ODRABIANIA PRACY DOMOWEJ?
NIE, odpowiedź na każdą zadaną pracę domową uczeń uzyska z podręcznika.
Co zrobić, jeśli podejrzewamy, że dziecko nadużywa telefonu?
Zdanie sobie sprawy z problemu to pierwszy krok do poprawienia sytuacji. W zależności od złożoności i wielkości problemów ścieżka działania może się różnić. Jeśli problem jest poważny, warto od razu skontaktować się ze specjalistami – poniżej znajdziecie kilka sugestii. Jeśli jednak czujecie, że macie możliwość działania we własnym zakresie lub jeśli chcecie zapobiegać uzależenieniu, zachęcamy do podjęcia poniższych kroków.
- Porozmawiajcie – w pierwszym kroku musicie wszyscy zdać sobie sprawę z tego, w jakiej sytuacji się znajdujecie. Stwórzcie warunki, które sprzyjają rozmowie. Warto, żebyście wszyscy wygospodarowali na nią czas i miejsce.
- Nazwijcie problem – powiedzcie dziecku, co niepokojącego widzicie w jego zachowaniu i dlaczego.
- Posłuchajcie – poza pokazaniem swojej perspektywy, koniecznie wysłuchajcie, co Wasze dziecko ma do powiedzenia. Nie omieszkajcie zadawać pytań, które umożliwią szersze spojrzenie na sprawę.
- Zapanujcie nad emocjami – aby rozmowa była efektywna i pozwoliła dziecku na otworzenie się i opowiedzenie o swoich problemach, nie powinna być pełna złości czy żalu.
- Poszukajcie przyczyn – spróbujcie zastanowić się, kiedy/ w jakich okolicznościach Wasze dziecko szczególnie używa telefonu.A może ostatnio używa go więcej i istnieje jakaś przyczyna takiej zmiany? Warto jest zgłębić temat, aby móc lepiej pomóc – np. znaleźć alternatywne rozrywki.
- Doceńcie sukcesy – gdy udaje się dziecku ograniczyć czas spędzany na korzystaniu ze smartfona, nie omieszkajcie tego zauważyć. Docenienie pomaga w osiągnięciu sukcesu.
- Dawajcie przykład – to Wasze zachowanie, nie słowa, stanowią wzór dla dziecka. Jeśli sami korzystacie z telefonu kosztem innych zajęć czy spędzania czasu z dziećmi, jeśli macie telefon przy posiłku, podczas rozmowy i innych wspólnych czynności, jeśli zbyt często przerywacie rozmowę z dzieckiem na rzecz odebrania telefonu, trudno będzie mu budować odpowiednią postawę względem smartfona.
- Ustalcie zasady – zastanówcie się, ile czasu dziecko może spędzać w sieci. Polecamy też zapoznanie się ze stroną Zadbaj o Dziecięcy Mózg, ponieważ jest doskonałym źródłem wiedzy o balansie i ustalaniu mądrych zasad ekranowych. Sprawdźcie też, ile czasu, w zależności od wieku, dziecko może spędzać przed ekranem. Ustalcie zasady dotyczące dziecka, ale nie tylko – zastanówcie się nad regułami, których będzie przestrzegać cała rodzina.
Na przykład:
- nie korzystajcie z telefonów podczas posiłków,
- zostawiajcie urządzenia w jednym miejscu w domu – tam też możecie je ładować,
- umawiajcie się na czas całkowicie offline podczas wspólnych wydarzeń np. świąt, wyjazdów itp.,
- nie śpijcie z telefonem,
- nie korzystajcie z telefonu na 1-2 godziny przed snem.
Wsparcie specjalisty
Może się zdarzyć, że mimo dobrych chęci i wspólnej ciężkiej pracy całej rodziny nie uda się rozwiązać problemu. Warto wtedy skorzystać z pomocy specjalisty – psychologa, który zajmuje się uzależnieniami behawioralnymi.
Gdzie można skorzystać z pomocy?
Bezpłatną pomoc psychologiczną oferują Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, Poradnie Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży i Poradnie Leczenia Uzależnień, które w ofercie mają pomoc osobom niepełnoletnim.
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę prowadzi poradnię „Dziecko w sieci” dla dzieci doświadczających zagrożeń online (nie tylko nadużywania, ale też cyberprzemocy, uwodzenia, szkodliwych treści czy ryzykownych zachowań). W jej ramach prowadzone są konsultacje indywidualne z psychologiem oraz indywidualna psychoterapia. Zgłoszenia dziecka pod numerem telefonu 22 826 88 62 dokonuje rodzic.
Można też skorzystać z bezpłatnej pomocy telefonicznej i online na portalu www.800100100.pl –Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w Sprawie Bezpieczeństwa Dzieci: 800 100 100. Telefon działa od poniedziałku do piątku w godz. 12.00–15.00. Można też wysłać wiadomość na pomoc@800100100.pl. Więcej informacji o ofercie telefonu na www.800100100.pl.
Pomocne adresy w sytuacji, gdy jednak stwierdzamy, że nie uchwyciliśmy w porę problemu i mamy do czynienia z dzieckiem uzależnionym od telefonu komórkowego:
